وقتی که شی جین پینگ، رهبر الان چین، در ماه مارس گذشته در سالن بزرگ مجمع حزب خلق چین به عنوان قدرتمندترین رهبر کشور از زمان مائو زدونگ به روی سن رفت، به نظر رسید که تشکیل آینده کشور در دستان اونه. درست چند ماه قبل از اون، اون دوباره به عنوان دبیر کل حزب کمونیست چین برگزیده شد که قدرتمندترین و بالاترین جایگاه در کشوره. اون حالا در حال شروع دومین دوره حکومت خود به عنوان رییس جمهور چین بوده و از دست محدودیت قانونی حضور در این مقام هم خلاص شده که به اون اجازه میده تا آخر عمر در سمت خود بمونه. در کنگره خلق ملی از بین ۲٫۹۸۰ نماینده تنها ۲ نماینده علیه اون رأی دادن که از قدرت و نفوذ مطلق اون در میان حاکمان کشور حکایت داره.
اما ۹ ماه بعد از این قدرت نمایی، ابرهای طوفان زا فرا رسیدن. در روبرو شدن با جنگ تجاری بردوام دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا، اقتصاد چین در حال کند شدن و لنگ زدنه و تنش با واشنگتن مشکلات سیاسی و نظامی بی سابقه ای رو واسه قدرتمندترین رهبر چین ایجاد کرده. حتی شایعه هایی شنیده می شه مبنی بر این که در پشت درهای بسته و در حضور خود شی جین پینگ انتقاداتی از ایشون از واسه مدیریت نادرست روابط با دونالد ترامپ و سیاستش مطرح شده.
ریچارد مک گرگور، از کارشناسان مسائل سیاسی در موسسه لووی استرالیا در این باره میگه: «فکر نمی کنم که جایگاه شی از هر جنبه ای مورد تهدید قرار گرفته باشه اما اون دشمنان و منتقدان بسیاری داره و روابط در حال نابودی با آمریکا به چماقی تبدیل شده که این افراد می تونن از اون واسه کوبیدن اون استفاده کنن». از شانس بد شی جین پینگ، درگیریای تجاری با دونالد ترامپ و مشکلات اقتصادی کشور زودتر از شروع مهم ترین سال حضور اون در مقام ریاست جمهوری چین اتفاق می افته.
رهبر چین باید یه سری تاریخای مهم و بحث برانگیز واسه حزب کمونیست رو مدیریت کنه از جمله هفتادمین سالگرد تاسیس جمهوری خلق چین. همزمان، صدای تیک تاک ساعت پایان آتیش بس تجاری اون با ترامپ به گوش می رسه، صلحی که در نتیجه دیدار روبروی این دو در اوایل دسامبر در آرژانتین بدست اومد. اینجوری شی فقط دو ماه واسه کاهش شکاف ایجاد شده در روابط دو کشور و رسیدن به توافق با ترامپ پر طاقت و سمج فرصت داره.
چگونگی مدیریت اتفاقات سال ۲۰۱۹ به وسیله شی جین پینگ می تونه آینده اقتصادی چین و جایگاه اون در میان معبد مقدس رهبران حزب کمونیست رو تعیین کنه.
میراث کمونیسم
هر ده سال یه بار، دسته ای از سالگردهای مهم و بحث برانگیز طوفانی سهمگین واسه پکن بوجود میاره. واسه شی جین پینگ و حزب کمونیست کشور، هفتادمین سالگرد جمهوری خلق چین در اول اکتبر یه اتفاق بسیار مهم میشه که جایگاه بسیار خاصی داره.
اینجوری حزب کمونیست چین می خواد که موفقیت اقتصادی و دووم غیرقابل انتظارش رو در این مراسم جشن بگیره؛ دوومی که از طول دوره اتحاد جماهیر شوروی که روزگاری یه ابرقدرت کمونیست بود و در سال ۱۹۹۱ پس از ۶۹ سال حکومت از هم پاشید هم بالاتر رفته.
رانا میتر، مدیر مرکز یونیورسیتی چاینا در دانشگاه آکسفورد میگه که در اول این مراسم، پکن روی ستایش از رهبران انقلاب کمونیستی متمرکز میشه: «شی تلاش می کنه که نتیجه های جاری خود رو به این میراث پیوند بزنه». سال میلادی ۲۰۱۹، هم اینکه یکصدمین سالگرد اعتراض ۴ می دانشجویان در چین میشه که در واقع پاسخی به خیانت متفقین به این کشور در پیمان ورسای پس از پایان جنگ جهانی اول بود اما حزب کمونیست حالا اونو مقدمه و بانی تاسیس حزب خود می دونه. مراسمات مربوط به سالگردهای دولت چین فقط به جشن و یادبود خلاصه نمی شه.
این سالگردها معمولاً به عنوان یه سنگ ملاک سمبلیک واسه پیشرفت یا سیاستای جدید استفاده میشن.
مثلا، صدمین سالگرد تاسیس حزب کمونیست در سال ۲۰۲۱ به عنوان تاریخی واسه خلق «یه جامعه پولدار معتدل» تعیین شده.
میتر میگه: « احساسی هست مبنی بر این که یه حسابرسی به وقوع خواهد ملحق شد.
یه بررسی از این که شرایط تا اولین هفتاد سالگی حزب چیجوری جلو رفته و هم اینکه تعیین برنامه ها واسه ۷۰ سال آینده».
بوی شکاف و لغزش میاد
همه سالگردها و تاریخای مهم سال آینده واسه حزب کمونیست چین به معنی جشن گرفتن نیستن و شی جین پینگ می خواد جهان تعدادی از این تاریخای مهم رو از یاد ببره. روز چهارم ژوئن سومین سالگرد کشتار میدون تیانانمن در پکنه که باعث مرگ هزاران شهروند پکنی در سال ۱۹۸۹ پس از تظاهرات دموکراسی خواهان شد.
اتفاقات حساسی دیگری هم در چین هست که هیچ فردی در سرزمین چین اجازه پرداختن به اونا یا انجام مراسمی مربوط به اونا در ملأ عام رو نداره. هر تلاشی در این جهت به سرعت و با شدت در نطفه خفه می شه.
جف ویسرستورم، استاد تاریخ دانشگاه یوی سی ایروین در این باره اینجور میگه: «در سالای گذشته، حتی غیرمستقیم ترین اشارات به این حادثه با سانسور مواجه شده و حتی ممکنه به دستگیری منتهی شه.
در حالی که تصاویر یه مرد که در برابر صفی از تانکا وایس تاده و در روزنامهای جور واجور در خارج از خاک چین مورد بحث قرار میگیره، در فضای اینترنت چین حتی واژه “امروز” هم می تونه محتوایی براندازانه تلقی شه». سال ۲۰۱۹ هم اینکه بیستمین سالگرد شروع سرکوبای شدید گروه مذعبی فالون گونگ (Falun Gong) و شصتمین سالگرد فرار دالایی لاما از تبته که دولت می خواد هر دو تاریخ رو به فراموشی سپرده و سالگرد اونا بدون برگزاری مراسم یا کوچیکترین بحثی در فضای جامعه بگذره. اما اینا تنها تاریخای سال ۲۰۱۹ نیستن که می تونن واسه شی جین پینگ دردسرساز شن.
بعد از ده ها رشد بی سابقه در جبهه های جور واجور، حالا اقتصاد چین در حال کنه شدنه. تلاشا واسه کاهش بدهیای در حال افزایش کشور هم باعث کاهش بودجه زیرساختی و سرمایه گذاریا شده و رشد درآمد ناخالص داخلی هم کم شده.
حتی اظهارات همیشه مثبت و خوش بینانه مقامات حزب کمونیست و رسانه های دولتی هم به روایتی با لحن مبهم و منفی رو به رشد تبدیل شده.
در گزارشات گذشته کنگره حزب کمونیست هم به شکل بی سابقه ای به مشکلاتی که حزب با اونا درگیره اشاره شده.
به عنوان رهبر بی حریف و مطلق چین در همه میدونای اقتصادی، این وظیفه شی جین پینگه که این کشتی در حال به گل نشستن رو دوباره به راه قبلی خود بازگرداند.
فشار اصلی از خارج
در حالی که شی جین پینگ در داخل کشور با مشکلات و چالشای زیادی در سال ۲۰۱۹ روبرو می شه، اما این فاکتورهای خارجیه که بیشتری فشار رو به اون وارد می کنه.
پکن در جبهه های مختلفی با مقاومت و پاتک دولت آمریکا در بخشای اقتصادی و سیاسی تا نظامی روبرو شده.
در سراسر سال ۲۰۱۸، ترامپ دائم بر تعرفه های گمرکی بر صدها میلیارد دلار کالای چینی می اضافه کرد و همزمان پکن رو مجبور می ساخت که به پشتیبانی سرسختانه و کامل مالیاتی خود رو از بخش تحقیقات و پیشرفت تکنولوژی پایان بده. جنگ تجاری تا اول ماه مارس متوقف شده و این توافقی موقتیه که رهبر دو کشور در دیداری روبرو به اون دست پیدا کردن.
همین موضوع باعث می شه که رییس جمهور چین سال جدید رو با استرس شروع کنه.
شی جین پینگ تلاش داره از خشم دونالد ترامپ کم کنه و همزمان هم زیادتر از اندازه تسلیم نشه. حتی اگه شی جین پینگ بتونه به بحران تجاری با آمریکا پایان بده، دولت ترامپ از قبل جبهه های جدیدی رو واسه درگیری با چین باز کرده از جمله حضور در حال افزایش در دریای چین جنوبی و عکس العمل شدیداً منفی به جاسوسیای اقتصادی گذشته چین. انگار شی جین پینگ انتظار نداره در موضوع جنگ تجاری با ترامپ به یه راه حل سریع برسه. تو یه سخنرانی مهم در دفتر کنگره حزب کمونیست در ۱۸ دسامبر گذشته، به نظر می رسید که اون می خواد مخاطبان داخلی خود رو واسه یه درگیری طولانی تر با آمریکا آماده می کنه و در مورد این که بزرگی و قدرت فقط از راه «سختی کشیدن» بدست میاد اخطار داد.
در خبرهایی که به روزنامه نیویورک تایمز رسیده، جزییاتی از نشست مقامات رسمی چین با اتحادیه اروپا درز کرده که در اون شی جین پینگ اینجور میگه: «چین وقتی که در تحریم و بن بست قرار داشت با فقر و سختی مواجه شده بود. چینیا دوباره این سختی رو به جون می خرن». این وسط تلاش دونالد ترامپ واسه تحت تاثیر قرار دادن اقتصاد چین موضوعیه که بیشترین مشکل و رقابت رو واسه اعتبار رهبر چین بوجود میاره اما همزمان می تونه فرصتی واسه فرار شی جین پینگ به جلو باشه چون هر چند در سال ۲۰۱۹ مطمئناً شرایط اقتصادی چین در نتیجه جنگ تجاری با آمریکا بدتر شده و با نارضایتی عمومی در کشور مواجه می شه اما شی جین پینگ می تونه خیلی از این سختیا رو به سیاستای از روی دشمنی دولت آمریکا منتسب کنه، حتی اون شکستایی که در نتیجه سیاستای دولتش به وجود اومده.
ترکیب مشکلات و چالشا
خنده دار این که پیروزی شی جین پینگ در برداشتن محدودیت دوره ریاست جمهوری در چین بود که با شدید شدن جنگ تجاری با دونالد ترامپ به نقطه ضعف و پاشنه آشیل اون تبدیل شده.
در دو سال گذشته، قدرت در چین بیشتر از هر زمان دیگری و به طور زیادی در قبضه حزب کمونیست قرار گرفته. در درون حزب هم شی قدرت خود رو به شکل بی سابقه ای تحکیم بخشیده که دستکم در شرایط فعلی، کسی از اعضای حزب توان و جرأت مخالفت علنی با اونو نداره. حکمفرمایی مطلق اون بر حزب در هیچ جایی به اندازه برداشتن محدودیت دوره ریاست جمهوری مشخص نبود.
اما با قرار دادن خودش به این وضوح در رأس هرم قدرت، کارشناسان می گن که شی جین پینگ، در صورت بد شدن شرایط، خود رو در مظان اتهام و نقد قرار میده. دبیر کل حزب مسئول روابط با آمریکا بوده و به هم خوردن این روابط انتقادهای بسیاری رو متوجه شخص دبیر کل کرده و بیشتر از قبل می کنه.
در پکن بسیاری به این نتیجه رسیدن که مقامات ارشد چین دونالد ترامپ رو دستکم گرفته بودن و فکر میکردن که بعد از ۲۰۱۷ اونو تحتِ کنترل خود درآورده ان. واکنشای سریع دونالد ترامپ بر علیه چین باعث شده که رهبران این کشور راه و روش خود در مورد سیاست بین المللی رو بررسی کنن و بعضی هم گفتگو خشن و شدیداللحن شی جین پینگ و دیدگاه تهاجمی اون در سالای گذشته رو باعث این مشکلات می دونن.
در همین اثنا، لیبرالای اقتصادی در حال به کار گیری تعرفه های گمرکی دولت دونالد ترامپ به عنوان یه بهونه به خاطر طلب کردن لیبرال سازی بیشتر اقتصاد چین هستن، چیزی که با قدرت طلبی و تمایل شی واسه کنترل کامل روی حزب متبوعش در اختلاف شدیده. در سال جدید، رهبر چین باید تعادلی شکننده بین صلح با منتقدان داخلی و خارجی، میهن پرستی، اصلاحات بازاری و کنترل خود بر دولت برقرار کنه و این باید در شرایطی اتفاق بیفته که هر روز بر فشار روی اون اضافه می شه.
اگه شی جین پینگ موفق نشه کشورش رو از بحرانا و مشکلات پیش رو در سال ۲۰۱۹ با موفقیت عبور دهد، رویای اون واسه موندن دراز مدت در رأس هرم قدرت چین تموم میشه. میتر میگه: «ممکن کردن دو دوره ریاست جمهوری بدین معنا نیس که فرد از داشتن بیشتر از دو دوره اطمینان داشته باشه».
در آخر اینکه جنگ تجاری چین و آمریکا می تونه همون بلایی رو به سر شی جین پینگ و حزب کمونیست چین بیاره که سه دهه قبل بر سر اتحاد جماهیر شوروی در بالاترین درجه قدرت و اعتبارش اومد. اما حتی اگه جنگ تجاری اینجور نتیجه سختی به دنبال داشته باشه هم به این سرعت باعث خرابی حزب کمونیست نشده و فقط می تونه جرقه ای واسه شروع مخالفتا با سیاستای حزب کمونیست و آغازی بر پایان قدرت نمایی ۷۰ ساله اون باشه.
